DE BEATLES BANDENSERVICE
ALS VOORLOPER VAN WITTE LP's

 

Nadat in mei 1970 de LP "Let it Be" werd uitgebracht was het duidelijk dat er geen nieuwe Beatle LP's meer zouden verschijnen. Maar mede door de "Let it Be" film was het duidelijk dat er erg veel extra studiomateriaal was opgenomen, de bandrecorders in de studio hadden constant gedraaid. Wat was er met al dat opname materiaal gebeurd? En de fans van the Beatles zouden ook wel eens een live-LP willen hebben. Trouwens, dat gold niet alleen voor Beatle-fans.

De fanclub had in die tijd al een soort geluidsarchief opgebouwd, met allerlei opnamen die vooral via buitenlandse fans in ons bezit waren gekomen, en we besloten de meest interessante opnamen te gaan kopiëren en verkopen via de "Beatles bandrecorder service". Het was huisvlijt en gebeurde allemaal met twee bandrecordertjes zodat er door de fanclubleden al snel meer besteld werd dan we aankonden.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ontwerp van een hoesje voor de Beatles Banden Service, die echter nooit gebruikt werd.

Een leuk artikeltje hierover in Vrij Nederland maakte er bijna een einde aan, want onmiddellijk na die publicatie in dat blad ontvingen we een aanmaning van de STEMRA om ermee te stoppen vanwege overtreden van de wet op de auteursrechten. Dat was op zijn zachtst gezegd vervelend, want we hadden al heel wat (betaalde) bestellingen want de fans waren enthousiast over deze service. Na een paar weken onderhandelen met STEMRA mochten we toch ermee doorgaan, mits we auteursrechten betaalden. Dat deden we. Maar al snel erna was de hele bandrecorderservice achterhaald, want opeens waren er Witte LP's.

Witte LP's (bootleg LP's) bestonden al in de jazzmuziek. Jazzmuziek is improvisatie, dus ieder optreden is anders, vandaar dat concerten soms werden opgenomen en al of niet met medeweten van de artiesten in kleine oplage geperst werden voor de liefhebbers. Maar plotseling, begin jaren zeventig, kwamen er geruchten over bootleg LP's van popmusici.

Dat begon natuurlijk in de VS. Great White Wonder heette de LP . Een mysterieus album met nooit eerder uitgebracht materiaal van Bob Dylan. De plaat had een blanco hoes en witte labels, vandaar dat dit soort platen in Nederland de naam "Witte LP" kreeg, maar ze werden in de USA bootlegs genoemd. Ze worden uitgegeven zonder medeweten van de artiest of de platenmaatschappij en zijn daarom illegaal.

De plaat was mondjesmaat in Nederland verkrijgbaar, maar nu dit fenomeen eenmaal ontdekt was lieten Nederlandse persingen van witte platen niet lang op zich wachten.

 

Geholpen en aangemoedigd door het tijdschrift Aloha en VPRO radio verschijnt in februari 1970 de eerste Witte LP van Nederlandse makelij: Little White Wonder. Dat het ook hier gaat om een plaat van Bob Dylan is duidelijk maar dat wordt alleen via de geruchtenmachine bekend, want zijn naam ontbreekt op de plaat. Er staat alleen vermeld dat alle songs "compositions" zijn van Bob Dylan. Dat hij ook de uitvoerende artiest is kan niet op deplaat gezert worden vanwege de rechten. Niet lang na die eerste Witte LP verschijnt een tweede: een live-LP van de Stones. Het gaat om live opnamen van het Berkeley concert. De naam Rolling Stones is op de LP natuurlijk ook niet te vinden, de uitvoerende artiest wordt vermeld als "The Greatest group on Earth".

De opname kwaliteit is verbluffend goed en daarom komen de platenmaatschappijen in het geweer: het wordt platenzaken verboden dit soort platen te verkopen. De platen duiken daarom onder en zijn vervolgens alleen te koop in alternatieve (boek)winkels, jongerenclubs als Provadya? en op de markt. Ze worden regelmatig opnieuw geperst, ook onder andere naam en op andere (fake) labels.

Bij de fans van the Beatles groeit het verlangen naar een witte LP van the Beatles. Er zijn tientallen uren niet gebruikt opnamemateriaal voor de LP "Get Back", een LP  die maar niet wil verschijnen, en ergens zal toch wel eens iemand met een bandrecordertje een Beatles concert opgenomen hebben?

 

De Nederlandse fanclub schrijft voor het eerst over het bestaan van witte LP's in het fanclubblad van augustus 1970, maar dan gaat het over Amerikaanse uitgaven. In november wordt opeens gemeld dat er twee Witte Beatle LP's in Nederland te koop zijn. Voorzichtigheidshalve wordt nog gedaan alsof ze uit het buitenland komen: Het gaat om de LP  "Get Back" op het Lemon label, en een uit Duitsland geïmporteerde LP: "Christmas message from Liverpool", met daarop alle Beatlefanclub kerstplaatjes. Die plaat is inderdaad in Duitsland geperst, maar is nota bene een uitgave van de fanclub zelf, in samenwerking met Provadya? in Zaandam. De plaat is dan ook alleen in een kleine oplage via de fanclub en in de Provadya? clubs verkrijgbaar.

De witte plaat is dan inmiddels definitief doorgebroken in Nederland. Zowel import uit Amerika als eigen persingen uit Nederland worden volop verkocht. Het is ook de tijd van de zogenaamde parallel-import. Op grote schaal worden door handelaren en groothandelaren platen uit het buitenland geïmporteerd en buiten de officiële platenhandel om ver onder de vastgestelde Nederlandse verkoopprijs verkocht. De Nederlandse platenmaatschappijen krijgen een flinke tik op hun vingers: LP's zijn in Nederland véél te duur, en de handel in goedkopere buitenlandse LP's neemt, in combinatie met de witte LP's , grote vormen aan. Ook binnen de fanclub die zelfs, om controle door de platenmaatschappij een beetje te ontlopen, een speciale "witte platen" afdeling begint om deze platen per post aan de leden te verkopen.

 

Over de geschiedenis van de witte platen in Nederland is een pracht van een boek verschenen: "Little White Wonder, de opkomst van de witte plaat in Nederland" door Charles Beterams. Het boek geeft een  beschrijving van een fenomeen dat in de zeventiger jaren zorgde voor een eerste kans om the Beatles (en andere artiesten) "live" te horen optreden. In die tijd bijzonder,  nu, met tienduizenden muziekfilmpjes via YouTube onder handbereik, misschien  onbegrijpelijk ouderwets.